Wat is verzuimpreventie en waarom is het zo belangrijk? Dat zit zo

Verzuim komt in iedere organisatie voor. Helemaal voorkomen dat je werknemers uitvallen, is dan ook onmogelijk. Iedereen is weleens een dagje ziek. Maar je kunt het verzuim wél minimaliseren met een goed plan voor verzuimpreventie. Hoe pak je verzuimpreventie aan? En wat levert het je op? Dat vertellen we je in dit artikel.

Het ziekteverzuim in Nederland is al jaren hoog. In 2023 was vijf op de honderd werknemers ziek. Vooral het aandeel psychisch verzuim blijft stijgen. Zo’n 43% van de werkgevers ziet psychische klachten als hoofdoorzaak van langdurig verzuim. Dat blijkt uit het trendrapport dat Nationale-Nederlanden in juni 2024 opstelde. Daarin vind je belangrijke inzichten en trends in ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Het goede nieuws: met een goed verzuimbeleid voorkom je zowel fysiek als mentaal ziekteverzuim.

Wat is verzuimpreventie?

Eerst even terug naar de basis. Wat is verzuimpreventie eigenlijk? ‘Verzuim’ betekent volgens de Van Dale: niet verschijnen op werk (of school). Je werknemer is afwezig door ziekte, of dat nu fysiek is of psychisch.

‘Preventie’ betekent niets meer dan ‘voorkoming’. ‘Verzuimpreventie’ is dus: het voorkomen van afwezigheid door ziekte. Met verzuimpreventie probeer je als werkgever te voorkomen dat je personeel uitvalt. Daar bestaat niet één recept voor. Zo hangt het er vanaf om wat voor verzuim het gaat. En welk type werk je doet: een bouwbedrijf heeft met andere arbeidsrisico’s te maken dan een accountancykantoor. Daarnaast is iedereen anders. Maatwerk is dus altijd van belang.

Aan wat voor verzuim moet je bijvoorbeeld denken?

Er zijn een aantal soorten verzuim die regelmatig voorkomen. En waar je dus rekening mee moet houden als je aan de slag gaat met verzuimpreventie. Zo is er een verschil tussen:

• Kortdurend ziekteverzuim
  Denk aan een (buik)griepje, gebroken pols of luchtweginfectie. Bij dit type verzuim is je werknemer snel weer op de been. Als werkgever kun je kortdurend ziekteverzuim nooit helemaal voorkomen. Mensen zijn nu eenmaal af en toe ziek.

• Frequent kortdurend ziekteverzuim In dit geval is je werknemer korte tijd uit de running, maar is dat wel regelmatig het geval. Bijvoorbeeld vanwege privéproblemen, werkstress of een conflict op het werk.

• Langdurig ziekteverzuim Is je werknemer langer dan vier weken ziek? Dan spreken we van langdurig ziekteverzuim. In dat geval krijg je als werkgever en werknemer te maken met allerlei wetten en regels rondom re-integratie. Lees in dit artikel bijvoorbeeld hoe je werknemers met een burn-out helpt bij herstel en terugkeer op het werk.

Psychisch verzuim

Naast de duur van het verzuim bestaat er ook nog een verschil tussen fysiek en psychisch verzuim. Na griep of verkoudheid komt verzuim als gevolg van psychische klachten het vaakst voor.

Verzuimpreventie zorgt voor een hogere werknemerstevredenheid en meer werkplezier.

Waarom is verzuimpreventie belangrijk?

Als werkgever wil je het (langdurige) ziekteverzuim in je organisatie zoveel mogelijk voorkomen. Allereerst natuurlijk omdat een zieke werknemer niet kan werken: daardoor mis je productiviteit en omzet. Dat is vervelend in de huidige krappe arbeidsmarkt.

Daarnaast moet je een zieke werknemer (grotendeels) doorbetalen. Ook wil je waarschijnlijk vervanging regelen. Bovendien kosten verzuimbegeleiding en re-integratie bij langdurig verzuim veel geld. Alles bij elkaar kost een langdurig zieke werknemer je als werkgever gemiddeld € 400,- tot € 450,- per dag. Als je dan bedenkt dat je een werknemer met een burn-out zo’n 293 dagen kwijt bent…

Nu dekt een verzuimverzekering een (groot) deel van de kosten, maar niet alles. Met verzuimpreventie houd je die kosten binnen de perken. Maar verzuimpreventie heeft meer voordelen.

Wat levert verzuimpreventie je op als bedrijf?

Verzuimpreventie levert je niet alleen een vermindering van verzuimkosten en omzetverlies op. Het zorgt ook voor energiekere, productievere en gemotiveerdere werknemers. De positieve energie van werknemers die goed in hun vel zitten, werkt vaak aanstekelijk. Ook werknemers die nooit ziek zijn, profiteren dus van verzuimpreventie.

Meer werkplezier

Het komt de sfeer op de werkvloer dus ten goede als je aandacht besteedt aan verzuimpreventie. Het zorgt voor een hogere werknemerstevredenheid, meer werkplezier en misschien zelfs wel voor meer werkgeluk.

Een ander voordeel van ziekteverzuim voorkomen: het is goed voor het imago van je organisatie. Een laag verzuimpercentage straalt goed af op nieuwe werknemers en klanten.

Meer inzicht in je werknemers

Verder geeft verzuimpreventie je meer inzicht in je organisatie en je mensen. Als je de verzuimcijfers en de oorzaken van het verzuim kent, kun je daar ook beter op inspelen. Zo krijgen werknemers met stressgerelateerde klachten al snel de diagnose ‘burn-out’. Terwijl dat vaak ten onrechte is, stellen ook Wilmar Schaufeli en Jan Jaap Verolme in hun boek De burn-out bubbel. Als je aandacht besteedt aan verzuimpreventie, kun je zulke ‘verkeerde’ diagnoses misschien voorkomen.

Wie is verantwoordelijk voor verzuimpreventie?

De werkgever én de werknemer zijn verantwoordelijk voor het verminderen en voorkomen van ziekteverzuim. Van je werknemers mag je verwachten dat ze zich niet zomaar ziekmelden, en dat ze aandacht besteden aan hun vitaliteit.

Maar zelf heb je ook een belangrijke rol in het voorkomen en terugdringen van ziekteverzuim. Verzuimpreventie begint bijvoorbeeld met het opstellen van een verzuimbeleid. Daarin vermeld je hoe het bedrijf omgaat met verzuim en welke regels er gelden. Zo weten alle werknemers in je organisatie waar ze aan toe zijn. Ook laat je als werkgever zien dat je waarde hecht aan de vitaliteit van je werknemers.

Wat moet ik weten voordat ik met verzuimpreventie begin?

Voordat je begint met verzuimpreventie, is het belangrijk dat je eerst inzicht hebt in het type verzuim in je bedrijf. Welk verzuim speelt er en wat zijn de oorzaken van het verzuim? Een Risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E) helpt daarbij. Dit is wettelijk verplicht, iets wat veel werkgevers niet weten.

Met een RI&E breng je de arbeidsgerelateerde veiligheids- en gezondheidsrisico’s in kaart. Denk aan fysieke arbeidsrisico’s, zoals veel tillen. Maar ook aan psychosociale risico’s, zoals grensoverschrijdend gedrag of een hoge werkdruk.

Verzuimpreventie is nooit ‘af’.

Welke verzuimpreventiemaatregelen kun je verder nemen als werkgever?

Preventief medisch onderzoek

Naast de Risico-inventarisatie & Evaluatie (RI&E) is ook het jaarlijkse Preventief medisch onderzoek (PMO) verplicht. Dat is een vrijwillige gezondheidscheck voor je werknemers. Hoe gaat het met ze? Waar krijgen ze stress of juist energie van? Je werknemers vullen een vragenlijst in en krijgen fysieke onderzoeken, als ze dat willen. Hiermee krijgen ze zelf ook gemakkelijk en gratis inzicht in hun eigen gezondheid en de risico’s die ze lopen. Een PMO regel je bijvoorbeeld bij onze partners ArboNed, ArboDuo, HCS, Zorg van de Zaak, Richting, en Perspectief.

Mentale ondersteuning

Een derde van het ziekteverzuim wordt veroorzaakt door psychische klachten. Denk aan overspannenheid, een depressie of angststoornis. Herstel van zulke klachten kan wel even duren. Hoe je dit psychisch verzuim voor bent? Bijvoorbeeld door gesprekken met therapeuten of coaches te faciliteren, of door voorlichting over psychische klachten te geven. Lees ook deze 6 tips om werkstress te voorkomen.

Preventiemedewerker

Heeft jouw bedrijf al een goede preventiemedewerker? Een preventiemedewerker werkt actief aan het verbeteren van de veiligheid en gezondheid in je organisatie. Heb je meer dan 25 werknemers in dienst? Dan is een speciale preventiemedewerker verplicht. Met minder dan 25 werknemers mag je als werkgever zelf de preventiemedewerker zijn. ArboNed en Zorg van de Zaak geven trainingen voor preventiemedewerkers.

Welke verzuimmaatregelen kun je vandaag nog invoeren?

Een deel van het ziekteverzuim kun je voorkomen met een aantal simpele verzuimmaatregelen. Die kun je vandaag nog invoeren en kosten weinig geld.

Herken signalen van verzuim

Allereerst is het belangrijk de signalen te herkennen. Merk je dat je werknemer vaker verzuimt? Of gedraagt hij of zij zich ineens heel anders dan normaal? Ga dan het gesprek aan. Zo kun je langdurig verzuim voorkomen.

Een goed gesprek is belangrijk op het moment dat je werknemer verzuimt, maar ook al daarvoor. Hoe vaak vraag jij je werknemers hoe het écht met ze gaat? Zo laat je zien dat je je werknemers serieus neemt en je oprecht met hen betrokken voelt.

Luisteren en vragen stellen

Een goed gesprek begint met goed luisteren, stelt luisterexpert Corine Jansen. Dat is een kunst op zich. Dit zijn haar tips om je luisterspier te trainen. Ook goede vragen stellen is lastiger dan het lijkt. Bestsellerauteur Elke Wiss geeft tips voor de vragen die elk gesprek verbeteren.

Gesprek over financiële stress

Vind je het lastig om een gesprek te beginnen over een gevoelig onderwerp, zoals financiën? Dat is toch belangrijk, financiële stress speelt namelijk vaker dan je denkt en kan op den duur leiden tot verzuim. Expert Nadja Jungmann geeft tips om verzuim door financiële stress te voorkomen door het gesprek aan te gaan.

Waardering uiten

Ook oprechte waardering uiten voor je werknemers doet wonderen. Werknemers die zich gewaardeerd voelen, verzuimen minder, stelt onderzoeker Margot Joosen. Dit zijn de do’s en don’ts op het gebied van waardering tonen.

Stimuleer beweging en gezonde voeding

Werknemers die gezond eten en regelmatig bewegen, zitten beter in hun vel – fysiek én mentaal. En dat vermindert de kans dat ze ziek zijn. Hoe je daar als werkgever een bijdrage aan levert? Bijvoorbeeld met deze 7 manieren om je werknemers te motiveren in beweging te komen. Ook gezonde voeding kun je stimuleren, zonder ze iets op te dringen. Zo maak je het werknemers makkelijker gezonde keuzes te maken.

Kun je nog wel wat inspiratie gebruiken voor je vitaliteitsbeleid? Bekijk dan onze checklist voor vitale medewerkers.

Wat zijn (succesvolle) voorbeelden van verzuimpreventie?

Er zijn allerlei manieren om te werken aan verzuimpreventie. Wat in ieder geval altijd werkt, is investeren in je vitaliteitsbeleid. Gezonde en vitale werknemers zijn productiever, hebben meer lol in hun werk en verzuimen minder. Steeds meer bedrijven hebben dat door. Lees bijvoorbeeld hoe modemerk Humanoid omgaat met verzuim en het voorkomen daarvan.

In dit artikel geven we zes voorbeelden van vitale bedrijven – en vertellen we wat jij daarvan kunt leren. Zo biedt Tony’s Chocolonely een wekelijkse bootcamp aan, een sportbonus en puppyverlof. Bij Google zijn er therapeuten beschikbaar op de werkvloer en krijgen werknemers betaalde vakantiedagen om op te laden.

Wat moet je verder weten over verzuimpreventie?

Verzuimpreventie is nooit ‘af’. Het is verstandig altijd alert te zijn op signalen van (dreigend) verzuim. Maar door problemen op tijd te signaleren kun je langdurig ziekteverzuim voorkomen.

En vergeet niet: verzuimpreventie is misschien een investering, maar het bespaart je ook veel tijd, energie en geld. En het levert je vooral een heleboel op: energieke, fitte en gezellige medewerkers. Wie wil dat nou niet?

Tips en artikelen over verzuim en preventie

Verzuim voorkomen in de praktijk: hoe doe je dat?

Zorgen dat mensen plezier hebben en houden in hun werk. Daar begint verzuimpreventie mee voor Margreet Drijvers, directeur-bestuurder van Sportbedrijf Schiedam. Samen met de adviseur, arbodienst en Nationale-Nederlanden werkt Sportbedrijf Schiedam eraan om verzuim te verkorten en voorkomen.

Lees meer

Ondernemersverhaal: zo pakt Daan Berkhoff van Humanoid ziekteverzuim aan binnen zijn mkb-bedrijf

Mede-eigenaar van Humanoid, Daan Berkhoff, zet in op het voorkomen en verkorten van verzuim. "Binnen een klein bedrijf heb je elkaar hard nodig. Aandacht voor preventie en verzuimbeleid is daarom extra belangrijk."

Lees meer

Verzuimrisico's: iedere generatie zijn eigen uitdaging

Per generatie zijn er typische verzuimrisico's en uitdagingen. Dit kun je als werkgever doen om generatiegerelateerd verzuim te verminderen.

Lees meer

Van de overgang tot ouderschap: zo ga je om met deze 11 minder bekende verzuimoorzaken

Er zijn verzuimoorzaken waar je niet zo snel aan denkt. Als werkgever kun je hierbij het verschil maken. Weten hoe?

Lees meer