Wat is werkgeluk en waarom is het zo belangrijk? Dat zit zo

Gelukkige werknemers zijn goud waard. Ze zijn productiever, presteren beter en verzuimen minder. Ook is hun positieve energie vaak aanstekelijk. Iets om aan te werken dus: dat werkgeluk! Maar hoe doe je dat? Wat beïnvloedt het werkgeluk van je werknemers? En hoe weet je of ze gelukkig zijn op het werk? In dit artikel vertellen we je alles wat je wil weten over werkgeluk.

Iedere ochtend fluitend naar je werk, op zondagavond niet kunnen wachten tot je maandag weer mag beginnen en aan het eind van de dag met tegenzin je laptop dichtklappen. Te mooi om waar te zijn?

Oké, deze omschrijving is voor veel mensen misschien wat overdreven. Toch is meer werkgeluk wel degelijk een haalbaar streven. En daar kun je als werkgever een belangrijke bijdrage aan leveren.

Wat is werkgeluk?

De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor werkgeluk. Toch heeft de Van Dale het woord nog niet opgenomen. Dat geldt voor meer landen – alleen in Denemarken schijnen ze een woord te hebben voor werkgeluk. De Denen spreken van Arbejdsglæde. Letterlijk: gelukkig zijn op het werk.

Typ je ‘werkgeluk’ in op een online zoekmachine, dan verdrink je in het aantal definities. Want wat is werkgeluk? En wanneer ervaar je werkgeluk? Weinig woorden zijn zo ongrijpbaar als het woord werkgeluk. Waar je ene werknemer misschien gelukkig wordt van vaste patronen in het werk, hecht de ander vooral waarde aan veel afwisseling. De definitie van werkgeluk is dus persoonlijk en hangt af van het type organisatie en werknemer.

Werkgeluk hangt van meer af dan de hoogte van het salaris.

Wie is verantwoordelijk voor werkgeluk?

In principe zijn werknemers zelf verantwoordelijk voor hun werkgeluk. Kunnen ze hun draai echt niet vinden op het werk? Dan moeten ze niet alleen met hun vinger naar hun leidinggevende of collega’s wijzen. Ook zelf hebben ze een aandeel in hun werkgeluk.

Tegelijkertijd kun je het werkgeluk als werkgever wel degelijk faciliteren. Bijvoorbeeld door je werknemers genoeg autonomie en vertrouwen te geven. En goed na te denken over welke leiderschapsstijl je inzet. Daarnaast wil iedereen het gevoel hebben dat hun werk opgemerkt wordt.

Ook is het belangrijk dat je werknemers op een plek zitten waar ze hun vaardigheden goed kunnen inzetten. Als werkgever kun je daarbij helpen door goed te luisteren naar de behoeftes van je werknemers. Wat hebben ze nodig en waar willen ze zich in ontwikkelen? Op die manier toon je jezelf een empathisch leider – en dat is een recept voor succes.

Wat is er nodig voor werkgeluk?

Hoewel we nog geen duidelijke definitie voor werkgeluk hebben in Nederland, zijn er wel een aantal gemene delers die het werkgeluk van je werknemers bepalen. Een van Johan Cruijffs vele citaten luidt: “Om gelukkig te zijn, moet je iets doen waar je gelukkig van wordt.” Dat klinkt misschien simpel, maar daar begint het wel mee. Haalt je werknemer plezier uit het werk? Dan zal hij of zij ook meer werkgeluk ervaren.

Vijf belangrijke pijlers

Maar werkgeluk is meer dan alleen plezier hebben in het werk dat je doet. Volgens Ab Dijksterhuis, psycholoog en hoogleraar psychologie van het onderbewuste aan Radboud Universiteit Nijmegen, bestaat werkgeluk uit een aantal pijlers.

• Betekenis: we willen iets doen dat nuttig voelt en daar voldoening uithalen;
• Verbondenheid: we willen sociaal contact, bijvoorbeeld met collega’s;
• Competentie: we willen prestaties leveren en daar waardering voor krijgen;
• Autonomie: we willen zelf beslissingen nemen over ons werk en ons vrij voelen;
• Psychologische veiligheid: we willen geen risico’s lopen op het werk, zowel fysiek als mentaal.

Is het je opgevallen dat salaris niet expliciet benoemd wordt in dit rijtje? Dat betekent natuurlijk niet dat werknemers geen belang hechten aan een goed salaris. Dat is onderdeel van de waardering die je krijgt voor je prestaties. Maar ook uit het World Happiness Report van 2021 blijkt dat werkgeluk van veel meer afhangt dan alleen de hoogte van het salaris.

Werknemers die werkgeluk ervaren, zijn zo’n 12% productiever.

Naast de bovengenoemde pijlers wordt werkgeluk vaak genoemd in combinatie met bevlogenheid. Wat dat inhoudt? Volgens Frank Brinkmans, expert duurzame inzetbaarheid bij Nationale-Nederlanden, krijgen bevlogen werknemers energie van hun werk. Ze gaan op in hun taken, voelen zich geïnspireerd en geprikkeld.” Lees wat het geheim is achter bevlogen werknemers.

Wat beïnvloedt het werkgeluk van je werknemers nog meer?

Ook een vitale werkomgeving is belangrijk voor het werkgeluk van je mensen. Je medewerkers kunnen nog zoveel plezier halen uit de taken zelf, als ze fysiek en mentaal niet lekker in hun vel zitten, zal het werkgeluk niet duurzaam zijn.

Vitaliteit stimuleren

Als werkgever kun je een belangrijke bijdrage leveren aan de vitaliteit van je mensen. Wij stelden een checklist op voor vitale medewerkers. Daarin staat alles wat je niet mag vergeten rondom een vitaliteitsbeleid, zoals manieren om je werknemers te motiveren om in beweging te komen. Of tips om gezonde voeding te stimuleren bij je werknemers.

Ook is het belangrijk om werkstress onder je werknemers te voorkomen. Stress op het werk is beroepsziekte nummer één. En dat staat werkgeluk in de weg. Met deze 6 tips voorkom je werkstress bij je werknemers.

Privésituatie

We moeten ook de privésituatie niet vergeten. Werkgeluk hangt namelijk ook samen met externe factoren, zoals iemands thuissituatie. Zo zijn er steeds meer Nederlanders die moeilijk rondkomen, vanwege de hoge inflatie. Schuldenexpert Nadja Jungmann geeft je hier tips om verzuim door financiële stress te voorkomen.

Ook kan het zijn dat je werknemers in privétijd veel mantelzorgtaken op zich nemen. Of dat hun nachtrust een negatieve invloed heeft op hun werkgeluk. Slaapexpert Irma Leijten legt in dit artikel uit hoe groot de invloed van slecht slapen is op het werk – en hoe je er als werkgever mee om kunt gaan.

Waarom werkgeluk belangrijk is

We brengen een groot deel van onze tijd door op ons werk. Sommige collega’s zien we vaker dan onze beste vrienden. Dan is het fijn als je ook gelukkig bent op werk. Dat geldt voor je werknemers, maar natuurlijk ook voor jou als leidinggevende.

Productievere werknemers

Daarnaast blijkt uit verschillende onderzoeken dat gelukkige werknemers gemotiveerder zijn, en beter presteren. Zo bleek uit onderzoek van de Universiteit van Warwick dat mensen die (werk)geluk ervaren zo’n 12% productiever zijn dan mensen die weinig of geen werkgeluk ervaren.

Ook hebben ze minder last van werkstress en zijn ze minder vaak ziek. En de kans op een burn-out is kleiner. Werkgeluk heeft dus veel voordelen voor een organisatie, ook financieel. Je kunt het je ook wel voorstellen: als je werknemer energiek en vrolijk is, heeft dat een positief effect op collega’s en op klanten. Iemand die lachend een vergadering binnenstapt levert je organisatie meer op dan een norse en nukkige werknemer.

Initiatieven voor meer werkgeluk hoeven helemaal niet veel geld te kosten.

Wat blijkt er uit werkgeluk onderzoek?

Hoe is het eigenlijk gesteld met dat werkgeluk in Nederland? Daar zijn verschillende onderzoeken naar gedaan. Zo heeft onderzoeksbureau Newcom Nederlanders van 18 jaar en ouder in april 2022 uitgenodigd voor het landelijke onderzoek MTO werkgeluk (waar MTO staat voor ‘medewerkerstevredenheid’). Zo’n 1.800 respondenten vulden de online vragenlijst in. Dat vormde een representatieve afspiegeling van de Nederlandse beroepsbevolking.

Uit het werkgeluk onderzoek bleek dat één op de vijf werknemers zeer gelukkig is op het werk. De ondervraagden geven de algemene werktevredenheid gemiddeld een 7,5. En het werkgeluk een 7,3. Zo’n 20% geeft een 6 of lager. Dus het blijft belangrijk het onderwerp genoeg aandacht te geven.

Hoe kun je werkgeluk meten?

Werkgeluk is lastig meetbaar, omdat het zo’n brede term is. Ook is het voor iedereen anders. Toch zijn er wel manieren om het werkgeluk in je organisatie te meten. Zo kun je je werknemers vragenlijsten laten invullen, waarop ze invullen hoe het gesteld is met de verschillende voorwaarden voor werkgeluk. Zoals zingeving, vitaliteit en verbondenheid.

Welk cijfer tussen 0 en 10 geven zij aan het contact met collega’s en de leidinggevende? Hoe beoordelen ze de uitdaging die ze ervaren? En wat voor cijfer krijgt de mate van zingeving? Daarover kun je vervolgens het gesprek aangaan met je werknemers.

Plan zo’n gesprek bij voorkeur eens in de zoveel maanden in. Zo voorkom je dat het een eenmalig iets wordt en kun je goed meten of er verbetering zit in het werkgeluk dat je werknemers ervaren.

Hoe kun je het werkgeluk van werknemers vergroten?

Dat werkgeluk je voordelen oplevert, staat vast. Maar hoe zorg je als werkgever nou voor meer werkgeluk? Voorop staat dat initiatieven voor meer werkgeluk helemaal niet zo veel geld hoeven te kosten. Je hoeft echt niet per se een aparte fitnesszaal in te richten, of iedere werknemer een dure cursus cadeau te doen.

Een compliment – of een andere vorm van waardering – kan al wonderen doen. Net als een goed gesprek. Geef je werknemers het gevoel dat ze gezien en gehoord worden, wees betrokken en toon oprechte interesse. Wil je meer tips om het werkgeluk van werknemers te vergroten? Lees dan het interview met Frank Brinkmans, waarin hij vertelt hoe je het werkgeluk van je mensen vergroot.

Staar je ook weer niet blind op werkgeluk.

Wat zijn voorbeelden van werkgeluk?

Organisaties besteden op verschillende manieren aandacht aan werkgeluk. Goed om te weten: er is niet één recept wat voor iedereen werkt. Hoe jij het werkgeluk het beste kunt stimuleren, hangt helemaal af van jullie type organisatie. Werken jullie bijvoorbeeld veel thuis? Dan is het vreemd om ineens een dagelijkse fysieke check-in te organiseren.

Zelf beslissingen nemen

Je kunt wel inspiratie opdoen bij bedrijven die werkgeluk hoog in het vaandel hebben staan. Zo koos de eigenaar van keten Kinki Kappers ervoor om in een aantal filialen zelfsturing in te voeren. Voortaan was hij niet meer de baas, maar liet hij zijn werknemers de beslissingen nemen. Over taken die ze uitvoerden, over nieuwe werknemers en zelfs over financiële zaken. Het effect? De sfeer in de salons verbeterde, kappers ervaarden meer werkgeluk en ook klanten waren tevredener.

Chief happiness officer

Zo ver als Kinki Kappers hoef je natuurlijk niet te gaan als werkgever. Je kunt ook kiezen voor een chief happiness officer: iemand die verantwoordelijk is voor het geluk van de werknemers. Bij installatiebedrijf Guidion hebben ze er zelfs twee. En het technische bedrijf gaat nog verder dan dat. Zo hebben ze een manifest vol secundaire arbeidsvoorwaarden als onbeperkte vrije dagen en een jaarlijkse succesdeling voor álle werknemers.

Ook vullen werknemers van Guidion maandelijks een geluksmeter in om het werkgeluk te meten. Daarin vertellen ze hoe ze in hun vel zitten met drie smileys: een verdrietig, neutraal of blij gezichtje. Verder krijgt iedere werknemer ieder jaar een geluksdag: een vrije dag, te besteden aan iets wat hem of haar gelukkig maakt. Van een dagje naar het strand tot je oma bezoeken.

Wat je verder moet weten over werkgeluk?

Gemotiveerd geraakt om het werkgeluk in je organisatie te vergroten? Dan zijn er nog drie belangrijke zaken om niet te vergeten. De eerste: voorkom dat het iets eenmaligs blijft. Besluit je een week met het hele team op skivakantie te gaan? Leuk initiatief, maar dat gaat het werkgeluk van je werknemers niet blijvend verhogen. Maak het onderdeel van een breder plan, dat je er regelmatig bij pakt en af en toe een update geeft.

Voorkom daarnaast dat je je blindstaart op werkgeluk. Werk is niet altijd leuk – en dat hoeft ook helemaal niet. Leg je werknemers uit dat je je bewust bent van het belang van hun geluk op werk. Dat je openstaat voor ieders ideeën, maar dat er soms ook taken gedaan moeten worden die niet iedereen gelukkig maken.

En tot slot: vergeet niet het goede voorbeeld te geven. Heb je zelf een positieve mindset? Neem je jezelf – en je werk – niet te serieus? En maak je af en toe tijd voor een flinke lachbui? Dan gaat het vast helemaal goedkomen!