4 leiderschapsstijlen: welke stijl kies je wanneer?

De ene werknemer is net in je team begonnen en nog wat onzeker. De andere heeft jarenlange ervaring en kan wel wat extra uitdaging gebruiken. En dan zijn er nog persoonlijke eigenschappen en omstandigheden die het functioneren van je werknemers beïnvloeden. Hoe toon je goed leiderschap aan al die verschillende mensen? We zetten 4 leiderschapsstijlen op een rij om je op weg te helpen.

Je manier van leidinggeven is bepalend voor het functioneren van je werknemers. Een goede leidinggevende heeft namelijk een positieve invloed op hun werkvermogen. En dat zorgt weer voor duurzaam inzetbare werknemers , die lekker in hun vel zitten en productief zijn. Maar hoe doe je dat: goed leidinggeven? De aansturing die de ene werknemer prettig vindt, kan bij de andere juist averechts werken. Het model ‘Situationeel Leiderschap’ helpt je een passende leiderschapsstijl te kiezen.

Wat is situationeel leidinggeven?

Als je situationeel leidinggeeft, pas je je manier van leiderschap aan de situatie en werknemers aan. Het Situationeel Leiderschapsmodel werd in de jaren ’70 ontwikkeld door de Amerikaanse gedragswetenschapper Paul Hersey en managementdeskundige Kenneth Blanchard.

Deze experts beschrijven vier leiderschapsstijlen. Die verschillen van elkaar in de mate waarin je je mensen stuurt en ondersteunt. Welke stijl je kiest, hangt af van de situatie én van de werknemer:

• Heeft je werknemer de juiste kennis en vaardigheden om het werk te doen?
• Hoe staat het met het zelfvertrouwen van je werknemer?
• Is de werknemer gemotiveerd of juist niet?

Leiderschapsstijlen afstemmen op je werknemers

Voor iedere leidinggevende is het dus belangrijk om werknemers en situaties goed te observeren. Zo pas je bewust een van de vier situationele leiderschapsstijlen toe:

1. Sturende leiderschapsstijl

De naam zegt het eigenlijk al: met deze manier van leiderschap stuur je je werknemers in de juiste richting. Je geeft ze duidelijke instructies en vertelt wat je van ze verwacht. Na afloop controleer je of ze hun taken goed hebben uitgevoerd. Bij deze manier van leidinggeven geef je je mensen dus veel sturing en minder ondersteuning.

Sturend leiderschap werkt goed in crisissituaties.

Snel en efficiënt leiden

Sturend leiderschap past goed bij werknemers die nieuw en onervaren zijn. Ze kunnen hun taken nog niet zo goed uitvoeren en weten dat ook. Jouw instructies helpen ze hun vak te leren. Daarnaast werkt sturend leiderschap goed als je werknemers een klus met tijdsdruk moeten uitvoeren. Of in crisissituaties, waarin je team behoefte heeft aan iemand die snel besluiten neemt. Sturend leiderschap is namelijk gericht op actie en op het snel en efficiënt halen van doelstellingen.

Directieve communicatie

De communicatiestijl van een sturende leider is vrij directief. Maar dat betekent niet dat er geen ruimte is voor een gesprek met je mensen. Vraag bijvoorbeeld na afloop van een klus hoe het ging. Of geef je werknemer een gemeend compliment over de uitgevoerde taak. Zo voorkom je dat mensen het gevoel krijgen dat ze helemaal geen inbreng hebben.

2. Begeleidende leiderschapsstijl

Met een begeleidende leiderschapsstijl leid je je werknemers op, zodat ze hun werk uiteindelijk alleen kunnen doen. Je geeft veel sturing, maar ook veel ondersteuning. Je legt besluiten uit, maar vraagt daarnaast ook om suggesties.

Geef werknemers kleine verantwoordelijkheden zodat hun zelfvertrouwen groeit.

Kennis en betrokkenheid vergroten

Deze manier van leidinggeven past goed bij werknemers die verder willen komen, maar nog niet alle kennis en vaardigheden in huis hebben om hun werk alleen te doen. Ze staan ervoor open om nieuwe dingen te leren. Die motivatie wil je als leidinggevende graag hoog houden. Leg daarom uit waarom je wilt dat je mensen hun werk op een bepaalde manier doen. Zo vergroot je hun kennis, betrokkenheid en motivatie.

Aanmoedigen en overtuigen

Daarnaast is het belangrijk dat je mensen overtuigt, motiveert en aanmoedigt. Geef ze kleine verantwoordelijkheden, nodig teamleden uit voor een vergadering of laat ze meedenken over een vraagstuk. Zo laat je zien dat je hun input waardeert. En dat zorgt weer voor extra zelfvertrouwen.

3. Steunende leiderschapsstijl

Met de steunende leiderschapsstijl laat je jouw werknemers voelen dat ze een taak prima aankunnen. Je geeft weinig sturing, maar veel ondersteuning. Je helpt mensen bijvoorbeeld als ze vragen hebben of tegen problemen aanlopen. En je deelt de verantwoordelijkheden voor besluitvorming.

In gesprek met je werknemers

Deze manier van leidinggeven past goed bij mensen die hun werk wel kunnen, maar niet willen doen. Bijvoorbeeld omdat de werkdruk hoog is of de werksfeer onprettig. Daardoor zijn ze wat terughoudend of onzeker. Het helpt als je met deze werknemers in gesprek gaat. Vraag wat er aan de hand is en zoek samen naar oplossingen.

Stel vragen om te horen wat je mensen drijft.

Aanmoedigen en stimuleren

Steunend leiderschap is ook geschikt voor werknemers die nooit eerder de kans kregen om verantwoordelijkheid te nemen. Daardoor hebben ze relatief weinig zelfvertrouwen opgebouwd. Door mensen aan te moedigen en te betrekken bij beslissingen, leren ze steeds meer op zichzelf te vertrouwen. Of geef eens een globale taakomschrijving in plaats van een specifieke. Zo stimuleer je mensen zelf na te denken over de aanpak van hun taken.

Vragen stellen

Kies je als leidinggevende voor de steunende leiderschapsstijl? Dan is het belangrijk dat je je werknemers vragen stelt en een luisterend oor biedt. Alleen zo kom je erachter wat hen drijft. En alleen zo ondersteun je hen optimaal bij hun werk en ontwikkeling.

4. Delegerende leiderschapsstijl

Delegerend leiderschap draait om loslaten en vertrouwen geven. Je geeft werknemers weinig sturing en weinig ondersteuning. Je laat ze hun werk dus vooral zelf doen. Ook geef je mensen zelf de verantwoordelijkheid voor besluitvorming en het oplossen van problemen. Natuurlijk draag jij als leidinggevende wel de eindverantwoordelijkheid.

Delegeren betekent niet dat je als leidinggevende niets hoeft te doen.

Zelfstandige, ervaren werknemers

De delegerende leiderschapsstijl past goed bij mensen die hun werk prima zelfstandig kunnen én willen doen. Zij nemen hun verantwoordelijkheid en komen vanzelf naar je toe als ze ergens tegenaan lopen.

Dat betekent overigens niet dat je bij deze manier van leidinggeven niets hoeft te doen. Je geeft je werknemers natuurlijk wel kaders waarbinnen zij hun werk doen. En vergeet niet: ook mensen die zelfstandig te werk gaan, hebben weleens behoefte om te sparren of brainstormen.