8 tips om werkstress bij werknemers te voorkomen

Bijna de helft van de werknemers ervaart psychische en fysieke klachten als gevolg van werkstress. Dit leidt jaarlijks tot een toename van ziekteverzuim. Sterker nog: werkstress is beroepsziekte nummer één. Werkgevers kunnen daar verandering in brengen.

Werkstress is stress die ontstaat door werk: soms het gevolg van té veel werk, vaker het resultaat van hoe iemand werkdruk ervaart. Een werknemer die bijvoorbeeld perfectionistisch is, kan snel het gevoel hebben dat het werk niet goed genoeg af te ronden is binnen de gestelde deadlines. Dit kan stress opleveren. Maar ook werknemers die normaal gesproken geen stress ervaren, kunnen last krijgen van werkstress. Bijvoorbeeld als ze een lange periode moeten bijspringen voor andere collega's.

Toch hebben we die werkdruk tot op zekere hoogte ook nodig om te presteren. Maar is de druk zo groot dat prestaties, het welzijn en de gezondheid eronder leiden? Dan betekent het dat gezonde werkdruk is omgeslagen in ongezonde werkstress en stressklachten. Uit onderzoek blijkt dat werknemers minder werkstress ervaren als hun werkgever concrete hulp biedt om verzuim door werkstress te voorkomen. We geven je acht tips om werkstress te voorkomen.

Tip 1: wees alert op stress-signalen

Als werkgever kun je gelukkig iets doen aan het voorkomen van ziekteverzuim door (werk)stress. Wees alert op de volgende signalen om erachter te komen of er in jouw bedrijf mensen met klachten rondlopen die kunnen duiden op stress:

• Lichamelijke klachten, zoals rugpijn en vermoeidheid;
• Gedragsveranderingen, zoals zich terugtrekken en een kort lontje hebben;
• Cognitieve problemen, zoals vergeetachtigheid, besluiteloosheid en concentratieproblemen;
• Negatieve gevoelens en gedachten;
• Regelmatig kortdurende ziekmeldingen.

Herken je deze signalen? Kom dan als werkgever in actie, zodat je stress kunt verminderen en uitval voorkomt. Door bijvoorbeeld het gesprek aan te gaan bij wie je deze signalen ziet.

Tip 2: weet wat je werknemer (aan) kan

Als werkgever is het belangrijk om te weten waar je werknemer goed in is en energie van krijgt, maar ook waar hij of zij werkstress van krijgt. Door het gesprek aan te gaan met werknemers die werkstresssignalen vertonen, kun je stress verminderen en uitval voorkomen. Maak capaciteiten, valkuilen en interesses bespreekbaar en bepaal samen welke taken en verantwoordelijkheden het beste bij de werknemer passen. Hierdoor blijven werknemers gemotiveerd, presteren ze beter en raken ze minder snel overbelast.

Je kunt samen met je werknemer kijken naar bijscholings- of trainingsmogelijkheden om vaardigheden te verbeteren. Hierdoor kan de werknemer zich verder ontwikkelen en praktische handvatten aanleren om met bepaalde werksituaties en emotionele belasting om te gaan. Een rol met weinig uitdaging en vernieuwing kan bijvoorbeeld ook stress veroorzaken. Het is daarom handig om samen een aanpak op te stellen om werkstress te voorkomen.

Tip 3: creëer een veilige en fijne werksfeer

Houd er rekening mee dat het voor je werknemer lastig kan zijn om aan te geven dat het niet goed met hem of haar gaat. Blijf daarom in contact en stel gerichte vragen, zoals: hoe voel je je? Maak je lange werkdagen? Waar maak je je zorgen over? En wat heb je van mij nodig om je werk goed te kunnen doen?

Zorg ervoor dat werknemers zich veilig voelen om aan te geven wanneer ze stress ervaren. Dit kan door het aanstellen van een coach of mentor die werknemers begeleidt bij het stellen van grenzen en het verminderen van werkstress. Het is ook belangrijk om als leidinggevende het goede voorbeeld te geven. Dit doe je door werkdruk en werkstress aan te kaarten en bespreekbaar te maken. Plan regelmatig individuele gesprekken met werknemers om te bespreken hoe het gaat en of er extra hulp of ondersteuning nodig is.

Tip 4: help werknemers met een goede werk-privébalans

Werkt je werknemer structureel te lang door? Dan is het belangrijk om op tijd in te grijpen om langdurige uitval te voorkomen. Als je binnen drie maanden ingrijpt, is de kans op een vlot herstel van (de eerste klachten van) overspannenheid groot. Als je werknemer langer dan zes maanden werkstress ervaart en niet meer in staat is om te werken, spreek je van een burn-out. De hersteltijd is gemiddeld 279 dagen en dat wil je natuurlijk voorkomen.

Bied je werknemers de mogelijkheid om flexibel te werken, bijvoorbeeld door thuiswerken of het invoeren van flexibele werktijden. Stimuleer je werknemers ook om geregeld pauze te nemen. Én vakantiedagen op te nemen. Het is wettelijk verplicht om verlof op te nemen, maar sommige collega's vergeten dat. Maak duidelijke afspraken over bereikbaarheid buiten werktijd om werkstress te verminderen. Het kan namelijk veel stress opleveren als werknemers buiten werktijd nog moeten reageren op zaken van de werkvloer.

Als werkgever is het heel kosteneffectief om te investeren in de mentale gezondheid van je werknemers.

Psychiater en 'stressprofessor' Christiaan Vinkers

Tip 5: stimuleer sport en beweging

Voldoende beweging is een effectieve manier om stress tegen te gaan. Actieve werknemers voelen zich fitter, positiever en hebben meer veerkracht. Hierdoor kunnen ze beter omgaan met stressvolle situaties. Als werkgever kun je je werknemers helpen om actiever te zijn. Je kunt bijvoorbeeld een sportabonnement aanbieden, wandelend werkoverleg houden, met collega's gaan (hard)lopen of sportieve teamuitjes organiseren. En stimuleer collega's om naar buiten te gaan in de pauze. Dat heeft al effect op het verminderen van stress.

Tip 6: promoot een gezonde levensstijl

Werknemers die stress ervaren zijn minder productief en neigen naar meer koffie en zoetigheid. Even een oppeppertje om door te werken. Helaas geven cafeïne en suiker maar een tijdelijke energieboost. Uiteindelijk levert het vooral concentratieproblemen en hoofdpijn op. Een gezonde levensstijl zorgt voor meer energie op de lange termijn. Stimuleer als werkgever je werknemers daarom om gezonder te leven. Zorg bijvoorbeeld voor een fruitmand, bied een gezonde lunch aan en maak je werklocatie rookvrij.

Tip 7: zorg voor (culturele) ontspanning

Het zijn vaker de gedachten over het werk die stress opleveren, dan het werk zelf. Ontspanning is dan ook een belangrijk wapen tegen de eerste stresssymptomen en stressklachten. Voor iedereen werkt iets anders om te ontspannen. De één gaat bijvoorbeeld fietsen, op vakantie of luieren in de zon. Een ander leest een boek, gaat naar een concert of tuiniert om te ontspannen. En wist je dat kijken naar kunst ook een goede manier is om stress tegen te gaan? Kunstenaars laten ons namelijk op een andere manier naar de wereld kijken. En dat helpt om de hersenen wendbaar, flexibel en creatief te houden. Daarnaast zijn we door die extra prikkels energieker, positiever en minder angstig.

Wil je je werknemers verrassen met een cadeau dat stress kan verminderen? Geef dan bijvoorbeeld een museumjaarkaart cadeau, waarmee ze gratis toegang hebben tot diverse musea in Nederland. Dit moedigt werknemers aan om in hun vrije tijd te ontspannen en te genieten van kunst en cultuur. Ook kun je binnen je organisatie zelf een cultureel bedrijfsuitje organiseren, zoals een gezamenlijk bezoek aan het theater of een galerie.

Tip 8: geef complimenten

Laat op de werkvloer regelmatig je waardering blijken, want het loont. Uit ons onderzoek onder werkgevers en werknemers blijkt dat het ervoor zorgt dat werknemers zich gehoord voelen en gemotiveerd blijven om hun werk goed te doen. Medewerkers die regelmatig een compliment krijgen, ervaren meer werkplezier en minder werkstress. Dus vind je dat collega een klant goed heeft geholpen? Geef dan een compliment voor de klantvriendelijkheid en het oplossen van de situatie. Daar heeft iedereen iets aan.