Trendrapport ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid juni 2024

In 2023 is het ziekteverzuim licht gedaald naar 5,3%. Toch blijft het ziekteverzuim in Nederland hoog. Nog steeds zijn vijf op de honderd werknemers ziek. Gemiddeld is werkend Nederland dus nog steeds vaker en langer ziek dan voor corona. Ook blijft het aandeel psychisch verzuim stijgen. Zorgwekkend is vooral dat het langdurig ziekteverzuim onder jongeren toe blijft nemen. Met de grote personeelstekorten, het hoge ziekteverzuim en de stijgende (loon)kosten, is het voor werkgevers nóg belangrijker om ziekteverzuim te voorkomen.

Alle nieuwe trends en inzichten in ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid lees je in ons nieuwste trendrapport. In dit artikel vind je de belangrijkste inzichten uit dit trendrapport.

Het hoge ziekteverzuim zorgt voor meer werkdruk

Het ziekteverzuim in Nederland blijft hoog. We zijn vaak en lang ziek. Dat zorgt voor extra werkdruk bij de niet zieke collega’s. En vergroot het risico op meer ziekteverzuim. Met de huidige personeelstekorten is er namelijk niet altijd een vervanger te vinden. En misschien was de werkdruk al hoog door de vele onvervulde vacatures. Ook dat zorgt voor extra werkdruk en meer risico op ziekteverzuim.

Psychisch verzuim stijgt

Griep en verkoudheid is al jaren de meest voorkomende verzuimoorzaak. Dat was ook in 2023 zo. Het gaat dan vooral om kortdurend verzuim. Maar het aandeel psychisch verzuim blijft stijgen. En komt steeds meer voor onder jongere werknemers. Daar zien we een toename in langdurig verzuim en dat is een zorgwekkende ontwikkeling. Deze jonge werknemers ervaren stress door prestatiedruk, sociale druk, financiële onzekerheid en soms ook al mantelzorg. Dit blijkt uit het rapport van TNO.

Ook voelen vooral jongere werknemers druk om door te werken terwijl ze ziek zijn. Of om alweer volledig aan de slag te gaan, ook als ze nog niet helemaal hersteld zijn. Dat blijkt uit onderzoek dat Markteffect voor ons deed onder ruim duizend werkgevers en duizend werknemers in Nederland.

Het is opvallend hoeveel werknemers doorwerken terwijl ze ziek zijn.

Voor werknemers van 25 tot 35 jaar is de belangrijkste verzuimoorzaak dat ze voor hun gevoel te veel ballen in de lucht moeten houden, bleek uit eerder onderzoek Ook financiële problemen spelen hierin een belangrijke rol. Die combinatie kan voor (te) veel stress zorgen. Ziekteverzuim door stress kun je voorkomen of verminderen door regelmatig met je werknemers te praten over stress. Deze tien tips om stress bespreekbaar te maken op de werkvloer helpen je op weg.

Mantelzorg steeds vaker een oorzaak van ziekteverzuim

Uit het onderzoek dat Markeffect deed blijkt ook dat zorgtaken impact hebben op de manier waarop mensen hun werk kunnen doen. Mantelzorgers zijn vaker en langer ziek. Voor deze groep betekent het dat ze nog een extra bal in de lucht moeten houden in hun toch al drukke bestaan.

Wat werknemers en werkgevers vooral lastig vinden? Een groot deel van de werknemers verwacht steun vanuit de werkgever als ze mantelzorg verlenen. Maar in de praktijk krijgt bijna de helft van de werknemers die ondersteuning niet. Terwijl werkgevers zich wel bewust zijn wat mantelzorg kan betekenen voor werknemers. En ook verwachten dat het aantal werknemers dat zich ziekmeldt door mantelzorg zal toenemen. Wil je hier als werkgever mee aan de slag? Met deze vijf tips ondersteun je werknemers met mantelzorgtaken.

Werkgevers die verwachten dat praten met werknemers helpt om verzuim te voorkomen, gaan ook daadwerkelijk eerder het gesprek aan.

Uit eerder onderzoek blijkt ook dat werknemers het fijn vinden als de werkgever gezondheid en de privésituatie actief bespreekbaar maakt. We moedigen werkgevers en werknemers aan vaker met elkaar in gesprek te gaan over gezondheid. Tips die je daarbij kunnen helpen vind je op nn.nl/hoegaathet.

Hoe staat het met arbeidsongeschiktheid in Nederland?

Steeds meer mensen doen een beroep op de WIA. Niet alle aanvragen worden toegewezen, en dat is reden tot zorg. Extra zorgelijk hieraan is dat er steeds meer jongere werknemers langdurig ziek zijn. Het is belangrijk dat deze groep aan het werk blijft. Op de eerste plaats voor hun eigen mentale welzijn. En ook met het oog op de vergrijzing en de krapte op de arbeidsmarkt.

Hoe voorkomen we dat jonge werknemers voor langere tijd uitvallen? Want je wilt als samenleving niet dat mensen zo vroeg in hun carrière niet meer mee kunnen komen.

Wat verder opvalt rond de WIA: UWV had er jarenlang moeite mee om het aantal aanvragen voor een sociaal-medische beoordeling bij te houden. Vooral door een gebrek aan keuringsartsen. Maar in 2023 is het aantal afgehandelde aanvragen flink toegenomen. Voor een groot deel komt dat door de verkorte 60-plus beoordeling. Maar een derde van het toegenomen aantal afgehandelde aanvragen is op de gebruikelijke manier gedaan. En dat is een positieve ontwikkeling.

Opvallend is ook dat er in 2023 meer WIA-aanvragen zijn afgewezen dan in het jaar ervoor. Dat kan betekenen dat er in de WIA-wachttijd niet genoeg is gedaan om deze mensen aan het werk te houden. We denken dat een groot deel van de afgewezen aanvragen uit de Ziektewet komt. Dat gaat om mensen die geen werkgever meer hebben. Dat zou verder onderzocht moeten worden.

Verzuim voorkomen: hoe pak je dat aan?

Het hoge ziekteverzuim heeft dagelijks sociale, medische, organisatorische en economische gevolgen. Een groot probleem voor werkgevers én werknemers. Het is steeds belangrijker om ziekteverzuim te voorkomen. Maar hoe pak je dat aan? Ga aan de slag met vijf tips om langdurig ziekteverzuim te voorkomen. Wil je nog meer tips voor gezonde werknemers? Bekijk ze op nn.nl.