De kracht van een compliment: 6 tips voor op de werkvloer

Als ondernemer heb je een belangrijk instrument in handen dat ervoor zorgt dat werknemers zich gezien en gewaardeerd voelen: het compliment. Positieve feedback vergroot het werkplezier en kan indirect bijdragen aan een lager verzuimpercentage, blijkt uit onderzoek. Maar hoe geef je die positieve feedback? HR Performance Manager Rutger Styerberg geeft zes tips om je waardering uit te spreken.

Het is één van de universele behoeften van de mens: gezien willen worden. En dat is niet zo raar, want we zijn een sociale diersoort. We vinden het niet alleen belangrijk om goedkeuring te krijgen van onze soortgenoten, we zijn er zelfs van afhankelijk. Alleen kan een mens zich namelijk niet ontwikkelen. En dat geldt zéker op de plek waar je meestal meer tijd doorbrengt dan thuis: de werkvloer.

Erkenning, waardering en vertrouwen zijn belangrijke waarden voor het werkplezier en de intrinsieke motivatie van je werknemers. Dat schuilt in meer dan een goed salaris of een uitgebreid kerstpakket. Het zit vooral in het krijgen van een welgemeend compliment. Rutger Steyerberg weet dit als geen ander. Hij is HR Performance Manager bij Nationale-Nederlanden en verzorgt feedbacktrainingen. “Een positieve feedbackcultuur levert ontzettend veel op”, vertelt hij. “Het effect van complimenten geven is dat je wordt gezien, ook als werkgever. Door je waardering uit te spreken ben je immers in contact met elkaar. Als werknemer krijg je meer zicht op wat er van je wordt gevraagd, en wat gewenst en ongewenst gedrag is. Dat schept duidelijkheid en vertrouwen. Mensen voelen zich daardoor gewaardeerd, gezien en gehoord. Dat levert zelfverzekerde medewerkers op. En zelfverzekerde werknemers zijn over het algemeen gelukkiger. Ze worden minder snel ziek, zijn productiever én loyaler.” Genoeg redenen dus om vandaag nog te beginnen met het geven van complimenten. Hier volgen zes tips voor een goed compliment.

Tip 1: een goed compliment vergt voorbereiding

“Je zou misschien denken dat een goed compliment spontaan is, maar niets is minder waar. Het vergt een goede voorbereiding en die begint met je intentie. Wat maakt dat ik dit compliment wil geven? Wat heb ik precies gezien? Wil ik dit gedrag bijvoorbeeld vaker zien? Of wil ik alleen mijn bewondering uitspreken? Denk daar over na. Het werkt goed om een actueel compliment te geven dat over gedrag gaat. Bijvoorbeeld: ‘Ik zag net hoe je die boze klant te woord stond, en ik vond dat je dat heel goed deed. Je bleef zo rustig en geduldig, en gaf steeds samenvattingen zodat je goed tot hem doordrong.’ Dit is een goed compliment, want het is duidelijk en je maakt het de ontvanger makkelijk om het gedrag te herhalen.

De kunst is om niet boven of onder iemand te gaan staan bij het geven van positieve feedback. Zeg niet: ‘Goh, dat heb je goed gedaan zeg.’ Spreek je waardering uit vanuit een neutrale rol. Dat wil zeggen: van mens tot mens. Je laat je masker zakken, vergeet de eventuele machtsverhoudingen en spreekt met elkaar in gelijkwaardigheid.”

Tip 2: maak het inhoudelijk, niet persoonlijk

“Pas op voor het oordeel als compliment. ‘Je bent fantastisch’ zegt niet zoveel. Dat gaat over jou als persoon. Maar wat betekent dat precies? Wat kun je met dat oordeel? Misschien vindt diegene zichzelf wel helemaal niet zo fantastisch. En dan glijdt zo’n compliment direct van iemand af. Positieve feedback gaat over de inhoud. Benadruk wat voor gedrag iemand laat zien dat jij zo fantastisch vindt. En waarom vind je dat? Wat kunnen we met deze constatering? Een inhoudelijk compliment geeft duidelijkheid. En met duidelijkheid kun je vooruit. Daar groei je van.”

Tip 3: verbind een actie aan je compliment

“Wil je optimaal rendement van je positieve feedback? Sluit dan altijd af met een actie. Benoem het goede gedrag, leg de positieve impact ervan uit, en zeg vervolgens iets als: ‘Van mij mag je dit vaker doen.’ Of: ‘Wat heb je van mij nodig zodat ik dit vaker kan zien?’ Wellicht wil je dit gedrag ook aanmoedigen als voorbeeldgedrag, zodat het zich als een olievlek uitbreidt over het team. Tijdens het gesprek kun je samen op zoek naar manieren om dit voor elkaar te krijgen.”

Tip 4: zorg voor een veilige werksfeer

“Een compliment gedijt het beste in een veilige werksfeer. Alles begint met vertrouwen en veiligheid. Dat draagt bij aan betere resultaten. Er moet ruimte zijn om vragen te stellen, of om vragen te beantwoorden met een wedervraag. Ook is het belangrijk dat je kritiek kunt uiten als werknemer. Dat zorgt er niet alleen voor dat fouten in een vroegtijdig stadium worden opgespoord, maar draagt ook bij aan erkenning en waardering die werknemers voelen. Ze worden immers gehoord en gezien. Het is daarom belangrijk dat je als werkgever investeert in een open communicatiecultuur. Een autoritaire leidersstijl is niet meer van deze tijd, en is ook bewezen minder succesvol.”

Tip 5: zorg dat je complimenten regelmatig geeft

“Uit neurologisch onderzoek blijkt dat een compliment zorgt voor de aanmaak van dopamine in je hersenen. Dat heeft twee effecten: je krijgt een gelukzalig gevoel en gaat bepaalde handelingen herhalen, in dit geval omdat je het compliment weer wil krijgen. Op een goede manier kan dopamine verslavend werken. Het ‘gelukshormoon’ zorgt ervoor dat werknemers meer hun best doen als dat betekent dat het waardering oplevert. Eigenlijk zijn we onbewust de hele dag op zoek naar beloning, vooral om te zorgen dat dopamine wordt aangemaakt. Daarom is het zaak dat je niet eenmalig een compliment geeft, maar regelmatig. Het beste is als positieve feedback onderdeel wordt van de bedrijfscultuur.”

Tip 6: houd eindejaarsgesprekken

“Het eindejaarsgesprek is hét moment van het jaar om positieve feedback aan je personeel te geven. Uit onderzoek blijkt dat een compliment alleen goed aankomt als mensen elkaar kennen, echt met elkaar in contact staan. Maak daar ook tijd voor.

En ja, daar kan ook wel eens een werknemer tussen zitten waar je zelf wat minder mee hebt. Juist dan is er veel te leren, vooral voor jezelf. Het kernkwadrant van Daniel Ofman is daarbij erg interessant. Bij dit model geldt over het algemeen: waar je je aan ergert bij een ander, heb je zelf te weinig van. Jouw uitdaging is de kwaliteit van de ander. Zie het dus als een uitnodiging om van elkaar te leren. Valkuilen hebben we immers allemaal. Er is geen goed of slecht.”