“Door deze training leren werknemers zichzelf te coachen”

Hoe zorgorganisatie Cello aan de slag ging met mentale vitaliteit op de werkvloer

Je gedrag veranderen: dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar met kleine stappen kun je veel bereiken. Dat ervaarden ook Hilde van den Berg en Dorian van Grinsven van zorgorganisatie Cello. In 2023 volgden ze een training van The Lab of Life, als onderdeel van het programma ‘Mentale vitaliteit voor werkenden’. Dit programma is door Nationale-Nederlanden gestart. Nu coachen ze collega’s bij het vergroten van hun mentale vitaliteit. “Of eigenlijk helpen we ze om zichzélf te coachen.”

Het is een zonnige dag als we hebben afgesproken op het hoofdkantoor van Cello in het bosrijke Vught. Cello biedt specialistische zorg aan mensen met een verstandelijke beperking. De Brabantse zorginstelling heeft zo’n 2.500 cliënten en bijna net zoveel werknemers.

Aan tafel zit naast adviseur inzetbaarheid Hilde van den Berg en vitaliteitscoach Dorian van Grinsven ook Eskil Fleuren, relatiemanager bij Nationale-Nederlanden. Eskil helpt klanten hun werknemers vitaal en veerkrachtig te houden. Het programma ‘Mentale vitaliteit voor werkenden’ was een samenwerking tussen Nationale-Nederlanden, The Lab of Life en de Erasmus Happiness Economics Research Organisation (Erasmus Universiteit Rotterdam). Het programma werd mede mogelijk gemaakt door een subsidie vanuit ZonMw.

Nationale-Nederlanden benaderde Cello om mee te doen met de pilot. “Het leek ons een mooie aanvulling op ons bestaande aanbod”, vertelt Hilde. Veel vitaliteitstrainingen draaien om bewustwording, is haar ervaring. “Deze training gaat nog een stapje verder. Oké, je bent je bewust van je gedrag, en dan? Die vervolgstap is juist zo belangrijk.” Duurzame gedragsverandering kan de vitaliteit van werknemers vergroten en verzuim voorkomen.

Eigen regie

Om zoveel mogelijk mensen te bereiken, ging het programma uit van het principe: ‘train de trainer’. Eerst volgde een aantal werknemers – bij Cello waren dat dus Hilde en Dorian – twee dagen een trainersopleiding. Daarbij leerden ze de training van The Lab of Life zelf te geven. Vervolgens ervaarden ze de training zelf. In vijf sessies van twee uur gingen ze aan de slag met hun eigen mentale vitaliteit.

We zijn vaak geneigd om te veel tegelijk te willen veranderen. – Dorian van Grinsven, Cello

Ook worden de trainers meegenomen in de achterliggende filosofie van het programma. Daarover zijn de twee vitaliteitsexperts enorm te spreken. “Het zit zó goed in elkaar”, zegt Hilde enthousiast. “Het programma gaat echt uit van zelfregie. Je kunt je gedrag alleen veranderen als het vanuit jezelf komt. Als deelnemer werk je dus aan je eigen uitdagingen en bedenk je zelf oplossingen. Of je nu beter wilt slapen of meer wilt bewegen.” Advies van buitenaf wekt namelijk vaak weerstand op, leerden Hilde en Dorian tijdens de trainingsopleiding.

Van willen naar doen

Hilde en Dorian doopten de training om tot ‘Van willen naar doen’. “Een geweldige naam”, vindt Eskil. “Dat is namelijk precies wat het is. Veel mensen wíllen hun gedrag wel veranderen. Maar weten niet hoe ze dat vervolgens moeten aanpakken, zodat hun gedrag ook blijvend verandert. En ze niet na twee weken weer in oude patronen vervallen.”

“Heel herkenbaar”, beaamt Dorian. “We zijn vaak geneigd om te veel tegelijk te willen veranderen. Zo van: vanaf morgen ga ik het helemaal anders doen. Maar dat is niet haalbaar. De opdrachten in het werkboek dwingen je kleine stappen te zetten. En soms dieper te gaan: waarom wil ik dit eigenlijk veranderen? Je leert jezelf echt kennen.”

Verwachtingen bijstellen

Dorian zelf wilde vooral werken aan haar werkdruk. Tijdens de training kwam ze erachter dat de natuur daar de sleutel voor was. “Ik wist wel dat ik me daar fijn voelde, maar dat het me zó zou helpen om weer op te laden? Dat was een nieuw inzicht.”

Nu probeert ze dagelijks een half uur te wandelen in de natuur. En tijdens drukke periodes nog een keer extra. “Want juist dan is het belangrijk. Zo ontstaat ruimte in mijn hoofd en kan ik er weer tegenaan.” Om zichzelf te herinneren aan haar nieuwe gewoonte, heeft ze een knuffelaapje op haar bureau staan. Ook pakt ze haar werkboek er nog steeds weleens bij.

Dit is een training met impact. – Hilde van den Berg, Cello

Dorian moest haar verwachtingen wel bijstellen. “Ik wilde naast het wandelen ook nog net zoveel blijven sporten als ik al deed. En drie keer per week een flink stuk naar het werk fietsen. Dat bleek in de praktijk niet haalbaar. Mijn coach drukte me op het hart: wees niet te streng voor jezelf. En hielp me mijn doelen te herformuleren.”

Datzelfde doet ze nu bij collega’s. Een van de opdrachten is bijvoorbeeld: schat in hoe groot de kans is dat je je doel bereikt. Dorian: “Geeft iemand een 6 of lager als antwoord? Dan is het doel misschien niet zo realistisch. Als je zelf al twijfelt over de haalbaarheid, kun je je doel beter meteen al aanpassen.”

Prikkelende vragen

Dorian en Hilde voelen zichzelf niet echt trainers of coaches. “We faciliteren de training, en stellen soms een prikkelende vraag. Maar eigenlijk coachen werknemers zichzelf”, stelt Dorian. Eskil haakt daarop in: “Dat is precies de bedoeling van het programma. Op de lange termijn hebben deelnemers daar veel aan. Als ze ervaren dat ze zelf invloed hebben op hun situatie, groeien hun eigenwaarde en veerkracht. En komen ze in een opwaartse spiraal. Uitdagingen in de toekomst kunnen ze dan ook weer beter aan.”

Dorian: “Ik kwam net toevallig iemand tegen uit een van mijn groepjes. Ik vroeg haar wat ze na een half jaar nog merkt van de training. En ze zei precies hetzelfde: bewustwording, herkenning en het vertrouwen om haar eigen issues op te lossen.”