Digitale transformatie in 4 stappen
Met digitale transformatie gebruik je digitale technieken om een bedrijf te bouwen voor de toekomst. Maar wat is het precies? En welke kansen biedt het? Innovatie-expert Menno Lanting legt uit. Daarna geeft hij aan hoe je er in vier stappen mee kunt beginnen. Maar eerst: wat is het níet?
Nederlandse bedrijven gebruiken digitale technologieën om beter aan te sluiten bij het digitale tijdperk. Maar ze kunnen nog veel leren over digitale transformatie, zegt Menno.
“Werken op afstand is door corona normaal geworden. Maar verder zie je de laatste jaren weinig digitale verandering. Veel bedrijven gebruiken digitale technologieën. Maar vergaderen via Zoom en Teams is vooral digitalisering. En dat is nog geen digitale transformatie. Je doet pas aan digitaal transformeren als je je afvraagt óf je eigenlijk nog wel wilt vergaderen.”
Wie is Menno Lanting?
Menno Lanting is expert op het gebied van digitale transformatie en de opkomst van digitale technologieën. Hij geeft advies aan bedrijven. Bijvoorbeeld over hoe ze slim kunnen omgaan met de digitale wereld. Menno spreekt regelmatig op congressen. Hij heeft tien managementboeken op zijn naam staan.
In zijn boek Uit het transformatiemoeras beschrijft hij bedreigingen voor digitale transformatie. Die noemt hij ‘faalfactoren’. Een voorbeeld van zo’n faalfactor is strijd tussen afdelingen in bedrijven. “Goede communicatie is nodig. Je moet samen verantwoordelijk zijn.”
Een andere faalfactor is dat managers en directies vaak niet genoeg kennis hebben over digitale technologieën. En weinig digitale vaardigheden hebben. “Weet jij zelf niet waar je naartoe wilt met jouw bedrijf? Dan kun je je werknemers ook niet de weg wijzen. Op de werkvloer ontstaan dan allerlei losse plannen. Zonder visie en gedeelde verantwoordelijkheid verandert er weinig.”
Bedrijven schaffen drones aan en noemen dat dan digitale transformatie.
Definitie van digitale transformatie
Digitale transformatie is een beetje een hype-term, zegt Menno. “Bedrijven begrijpen het woord vaak verkeerd. Ze schaffen bijvoorbeeld drones of een chatrobot aan. En dat noemen ze dan digitale transformatie. Maar dat klopt niet. Het betekent dat je mét digitale technologie echt je hele bedrijf verandert.”
Het gaat dus niet alleen over de inzet van technologie en digitale vaardigheden. Het gaat veel verder dan dat. “Doordát er tegenwoordig digitale technologieën zijn, kies je voor een ander businessmodel. Je moet jezelf helemaal opnieuw uitvinden.”
“Kijk naar Philips. Zij maakten eerst vooral gloeilampen en televisies. Maar met gloeilampen verkopen red je het niet in de 21e eeuw. Daarom besloten ze hun vaardigheden op een nieuwe manier in te zetten, met technologie. Nu zijn ze ook een grote leverancier in de zorg. Ze maken bijvoorbeeld MRI-scanners.”
Digitale transformatie gaat verder dan digitalisering
“Bij digitale transformatie wil je al je bedrijfsprocessen veranderen. Dus niet alleen je aanpak. Maar ook je organisatiestructuur, businessmodel of verdienmodel.
“We leven in de 21e eeuw. Maar veel Nederlandse organisaties zijn nog ingericht op de 20e-eeuwse samenleving. Je moet meegaan met de trends. Flexibiliteit is daarbij belangrijk, anders mis je kansen. Dan overtreffen andere organisaties je. Omdat zij wél digitale technologieën gebruiken."
In 4 stappen naar digitale transformatie
Stap 1: reparatie
“Het begint met reparatie. Zorg eerst dat je digitale basis op orde is. Denk aan een goede website. Of aan een gebruiksvriendelijk ERP-systeem.” Met Enterprise Resource Planning (ERP) software breng je processen samen in één bedrijfssysteem. Denk dan aan voorraadbeheer, administratie of logistiek.
Stap 2: optimalisatie
Digitale optimalisatie gaat al een stap verder. “Je verbetert dan bestaande digitale bedrijfsprocessen. Bijvoorbeeld door klanten online een afspraak te laten maken.” Dan moet je je onderscheiden . “Mensen verschuilen zich soms achter technologie. Maar het is niet zo dat alles digitaal moet. Ook als je Coolblue belt, krijg je een mens aan de telefoon. Dat doen ze bewust. Zo bieden ze service. Niemand zit te wachten op een chatrobot als hij een probleem heeft.”
Optimalisatie geeft je een kleine voorsprong. Maar het is ook een valkuil, waarschuwt Menno. “Aan je businessmodel verandert niets. Je concurrent kan óók met online afspraken gaan werken. En dan ben je je concurrentievoordeel alweer kwijt.”
Stap 3: innovatie
Échte verandering bereik je pas als je met nieuwe producten en diensten komt voor je klanten. Dat heet digitale innovatie. “Coolblue verkoopt nu stofzuigers, wasmachines en andere elektronica. Maar ze kunnen bijvoorbeeld ook zonnepanelen gaan verkopen via een digitaal platform. Dát is innovatie.”
Stap 4: transformatie
Digitale transformatie is de laatste stap. Je ontwikkelt dan nieuwe businessmodellen die als basis de digitale techniek hebben. “Kijk naar autofabrikant McLaren. Dat bedrijf doet tegenwoordig ook onderzoek naar medicijnen. Ze bekeken opnieuw waar ze goed in zijn."
Bij digitaal transformeren weet je vooraf niet wat het resultaat is.
Een goed voorbeeld van digitale transformatie
Dat laatste is een goed voorbeeld. “De gemiddelde directeur zou zeggen: wij bouwen raceauto’s, punt. Maar voor succesvolle digitale transformaties is het belangrijk dat je je verwachtingen loslaat. Durf breed te kijken en ga écht voor verandering."
Het geheim van succesvolle digitale transformatie
Wat is het geheim van succesvol digitaal transformeren? “Het is heel belangrijk dat je voor een lerende organisatie zorgt. Dat geldt voor alle sectoren. Je moet de kennis en ervaring in je bedrijf gebruiken. Digitalisatie begint bij sterk leiderschap.” Vraag bijvoorbeeld jongere medewerkers om mee te denken tijdens strategiesessies.