Wat betekent CO2? En wat is de CO2-footprint van je huis?

Wat betekent CO2?

CO2 staat voor koolstofdioxide. CO2 is een broeikasgas, net als bijvoorbeeld waterdamp, ozon en methaan. Deze stoffen komen van nature voor in onze atmosfeer. CO2 is zelf dus niet per definitie slecht. Integendeel! Planten zetten bijvoorbeeld CO2 om in zuurstof. Mensen en dieren ademen op hun beurt zuurstof in en CO2 uit.

Maar CO2 komt op allerlei manieren vrij. Een van de bekendste, en vervuilendste, is het verbranden van fossiele brandstoffen. Dat gebeurt door de industrie, door vervoer en bijvoorbeeld energieverbruik. Dat laatste is bijvoorbeeld uitstoot door het verwarmen van je huis. Zo is 1 m3 aardgas gelijk aan ongeveer 1,78 kg CO2-uitstoot. 1 kWh stroom is circa 0,37 kg CO2-uitstoot.

In Nederland was in 2022 de CO2-uitstoot 158 megaton CO2-equivalent. Dit is 8 procent lager dan in 2021 en 31 procent lager dan in 1990. Dat blijkt uit voorlopige cijfers van het RIVM en het CBS.

Bekijk ook de emissiecijfers

Wat is het gevolg van CO2-uitstoot?

Broeikasgassen absorberen warmtestraling en geven die geleidelijk weer af. Door te hoge CO2-uitstoot, warmt de aarde te veel op. Dat leidt tot klimaatverandering. Daardoor stijgt bijvoorbeeld de zeespiegel en schaadt het de biodiversiteit. Ook krijgen we te maken met extremer weer.

Daarom zijn in het Klimaatakkoord van Parijs stevige afspraken gemaakt. De gemiddelde wereldtemperatuur mag in 2050 maximaal 1,5 graad zijn gestegen. Nederland moet in 2030 de helft minder broeikasgassen uitstoten vergeleken met 1990. In 2050 moet de CO2-uitstoot zelfs netto-nul zijn.

Netto-nul betekent evenveel of minder CO2 uitstoten dan de atmosfeer op kan nemen. Wereldwijd gebruiken we nu meer van de aarde dan dat zij jaarlijks kan produceren. We staan als het ware in het rood. En dat elk jaar weer.

Wat betekent voetafdruk?

De CO2-footprint of -voetafdruk geeft aan hoeveel van CO2 je uitstoot. Dat gebeurt meestal in kilo’s of ton (1000 kg). De ecologische voetafdruk drukt uit wat we aan natuurlijke grondstoffen verbruiken.

Eten, reizen, kleding maken, afvalverwerking: al deze levensbehoeften vragen ruimte. De ecologische voetafdruk weergeeft dus hoeveel van de aardoppervlakte we consumeren. Dat gebeurt in hectare. Volgens de Global Footprint Network gebruikt een gemiddelde Nederlander per jaar 5,7 hectare. Dat zijn ongeveer acht voetbalvelden. Terwijl in Nederland 0,78 hectare biocapaciteit per persoon per jaar beschikbaar is. Zo krijgt ‘teruggeven aan de natuur’ toch een andere lading!

Wat stoot het meeste CO2 uit?

Een huishouden stoot per jaar ongeveer 19.000 kg CO2 per jaar uit, aldus onafhankelijk kenniscentrum Milieu Centraal. Ruim een kwart van de uitstoot van een gemiddeld huishouden (2,2 personen) komt uit vervoer. Dan gaat het om vliegen en autorijden, maar ook openbaar vervoer en de fiets. Naast vervoer is je huis een van de grootste CO2-bronnen. Tel je je woning (bouwmaterialen, interieur) en je energieverbruik op? Dan is je huis namelijk óók goed voor ruim een kwart van je CO2-uitstoot.

• Ben je benieuwd naar jouw hele CO2-voetafdruk? Doe dan bijvoorbeeld de test van Milieu Centraal.

• Wil je je hele ecologische footprint checken? Probeer dan bijvoorbeeld de test van het Wereld Natuur Fonds. De test van het Klokhuis legt je voetafdruk zelfs over je woonplaats!

Hoe verklein je de uitstoot van je huis?

Wil je CO2 besparen? Dan moet je verduurzamen. Wat je CO2-uitstoot is, hangt sterk samen met hoeveel energie je verbruikt. Dat hangt van verschillende zaken af. Bijvoorbeeld hoe groot je huishouden en huis zijn. Maar ook de verhouding tussen grijze en groene stroom.

Stap waar mogelijk dus over op groene energie. In 2050 moeten alle woningen in Nederland zelfs aardgasvrij zijn. Dat is natuurlijk niet zomaar geregeld. Zorg om te beginnen voor goede isolatie en voldoende (energiezuinige) ventilatie. Zo blijft het comfortabel in huis en bespaar je energiekosten. Kook als het kan ook op inductie. Dat is een eerste, relatief makkelijke stap naar ‘van het aardgas af’. Bovendien is het een stuk gezonder. Bij het koken op gas komen namelijk veel meer ultrafijnstof en verbrandingsstoffen vrij.

Bouw of verbouw je je huis? Let dan goed op welke materialen je gebruikt. Kan je bijvoorbeeld hergebruiken of zijn er duurzamere alternatieven? Denk aan isolatiemateriaal gemaakt van vlas of zelfs gerecyclede kleding.

Minder gas, minder stroom, minder CO2:
met welke maatregel start jij?

Maatregel gas besparen	Geschatte besparing in m3 per jaar*	Geschatte vermindering in kg CO2**
Van enkelglas (hoekwoning) naar HR++ (U-waarde 1,2)	260 m3	465 kg CO2
Isoleren schuin dak (verwarmde zolder, Rc-waarde 4)	420 m3	752 kg CO2
Spouwmuurisolatie (Rc-waarde 1,7)	400 m3	716 kg CO2
Isoleren onderkant vloer begane grond (Rc-waarde 3,5)	130 m3	233 kg CO2
Douche-wtw (warmte-terugwinning)	70 tot 110 m3	125 tot 197 kg CO2
Zonneboiler (voor 3 personen)	160 m3	286 kg CO2

Maatregel stroom besparen	Besparing in kWh per jaar*	Vermindering in kg CO2**
10 zonnepanelen	3200 kWh	1184 kg CO2
Vloerverwarming met pompschakelaar	570 kWh	211 kg CO2
Condensdroger met energielabel B vervangen door warmtepompdroger met label A+++	220 kWh	81 kg CO2
Koelvriescombinatie met energielabel E vervangen door model met label B	110 kWh	41 kg CO2
Balansventilatie: ventilator op wisselstroom vervangen door gelijkstroom	130 kWh per ventilator	48 kg CO2

* Bron: Milieu Centraal (december 2022)
** Berekening: Besparing x 1,79 (gas). Besparing x 0,37 (stroom).
Bijvoorbeeld: 800 m3 x 1,79 = 1432 kg CO2, en 3200 kWh x 0,37 = 1184 kg CO2.