Laatste update: 31 mei 2022
Door de oorlog in Oekraïne komen (mogelijk veel) Oekraïense vluchtelingen naar Nederland. We weten nog niet hoe lang zij in Nederland blijven. Wel weten we dat voor hen in Nederland de mogelijkheden om te kunnen werken, per 1 april 2022 zijn verruimd.
Gezien de krapte op de arbeidsmarkt in een aantal grote sectoren, wordt verwacht dat een groot aantal van hen ook daadwerkelijk aan de slag gaat in Nederland. Ook uitzendorganisaties als Randstad gaan deze groep actief bemiddelen – en niet alleen voor kortlopende arbeidscontracten.
Deze situatie roept vragen op die wij op deze pagina beantwoorden.
Ja. Zij mogen vanaf 1 april 2022, vrij werken in Nederland. Werkgevers moeten hen wel minimaal twee dagen voor de start van hun werkzaamheden, aanmelden bij het UWV. Zij moeten ook een BSN hebben. Zie voor meer informatie: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/opvang-vluchtelingen-uit-oekraine/ondersteuning-in-nederland/werk-en-inkomen
Tot en met 15 april 2022 gold een overgangsperiode waarin werkgevers de mogelijkheid kregen om een melding te doen, ook wanneer de werkzaamheden al waren gestart. Na deze datum geldt de meldingsplicht bij UWV, waaronder de eis van een melding ten minste twee werkdagen voorafgaande aan de aanvang van de werkzaamheden, onverkort. Werknemers uit Oekraïne die op of na 4 maart 2022 zijn gestart met werken, konden tot en met 15 april 2022 worden aangemeld. Wanneer tussen 4 maart en 1 april 2022 een aanvraag voor een tewerkstellingsvergunning (TWV) is ingediend door een werkgever, dan wordt deze aanvraag als melding beschouwd.
De Europese Unie heeft op 4 maart 2022 de Richtlijn Tijdelijke Bescherming geactiveerd. Mensen die het conflict in Oekraïne ontvluchten krijgen bescherming in de lidstaten van de Europese Unie, zo ook in Nederland. Tijdelijk beschermden hebben volgens de richtlijn recht op onder meer fatsoenlijk onderdak, levensonderhoud, medische zorg en onderwijs. Op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming is er ook toegang tot de arbeidsmarkt. Vanaf 1 april 2022 is voor werknemers uit Oekraïne geen tewerkstellingsvergunning meer nodig. Als zij hier aan het werk gaan, hebben zij recht op dezelfde arbeidsvoorwaarden als lokale werknemers. De maatregelen gelden voor de volgende groepen:
Iedereen die onder bovenstaande categorieën personen valt en voldoet aan de voorwaarden van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming, behoort de status van tijdelijk beschermde te krijgen. De lidstaten moeten ervoor zorgen dat tijdelijk beschermden de benodigde verblijfsdocumenten krijgen voor de volledige duur van hun verblijf. Personen die onder de Richtlijn vallen, kunnen voor een periode van één jaar tijdelijke bescherming krijgen. Deze periode kan tweemaal verlengd worden met zes maanden. De Commissie kan op elk moment, na monitoring van de situatie, aan de Raad voorstellen om de tijdelijke bescherming van de hierboven genoemde personen te beëindigen of de periode met nog één jaar verlengen.
Vluchtelingen uit Oekraïne krijgen een document van de IND waaruit blijkt dat zij onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming valt. Hierin staat ook dat zij mogen werken. Heeft men nog geen document van de IND? Tot en met 30 mei 2022 geldt de vrijstelling ook als men de Oekraïense nationaliteit kan aantonen met bijvoorbeeld een paspoort.
Deze vragen gaan over Molest.
Molest speelt niet bij de wettelijke werknemersverzekeringen. Zoals door UWV uitgevoerd. UWV kijkt niet of de oorzaak van ziekte of arbeidsongeschiktheid is veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne. Molest wordt niet meegenomen in de beoordeling. Dit is vanuit UWV bevestigd. Uit contacten met UWV is dit bevestigd.
Molest speelt wel bij schade- en inkomensverzekeraars. Bij ons is Molest een verplichte uitsluitingsgrond. In onze voorwaarden staat over ‘oorlog’: Er is geen recht op uitkering uit de verzekering als de ziekte of arbeidsongeschiktheid is ontstaan of verergerd door Molest. Onder molest verstaan we onder meer:
Elke situatie waarin staten of andere georganiseerde partijen elkaar, of de een de ander, bestrijden met gebruik van militaire machtsmiddelen. Onder een gewapend conflict valt ook een gewapend optreden van een vredesmacht van de Verenigde Naties.
Een min of meer georganiseerde gewelddadige strijd tussen inwoners van dezelfde staat, waarbij een belangrijk deel van de inwoners van die staat is betrokken.
Is de ziekte of arbeidsongeschiktheid bijvoorbeeld ontstaan of verergerd door een oorlogstrauma?
Dan kunnen wij ons beroepen op Molest en keren wij niet uit. Maar voor een succesvol beroep op Molest moeten wij wel eerst aantonen dat er een (causaal) verband is tussen ziekte of arbeidsongeschiktheid en de oorlog in Oekraïne. In de praktijk zal het lastig zijn dit causaal verband vast te stellen.. Wij mogen namelijk niet weten wat de reden van ziekte of arbeidsongeschiktheid is en onze WIA-verzekeringen zijn WIA-volgend.
Daarbij komt dat UWV Molest niet uitsluit. Vaak weten we niet 100% zeker dat het om iemand uit Oekraïne gaat. Kortom: het zal er in de praktijk snel op neerkomen dat wij uitkeren.
Toch is het goed om de klant en diens adviseur erop te wijzen dat wij beroep op Molest kunnen doen. Zeker omdat wij nu nog niet kunnen inschatten hoeveel Oekraïense vluchtelingen uiteindelijk naar Nederland gaan komen en voor hoe lang dat zal zijn. Neemt het aantal bij ons verzekerde Oekraïense vluchtelingen fors toe? Dan kan ons risico door oorlogstrauma’s e.d. ook toenemen.
Ja, de wettelijke WIA-uitkering stopt dan. Dit komt omdat Nederland geen verdrag met Oekraïne heeft in het kader van (de uitvoering van) de sociale zekerheid. Dit wordt ook wel omschreven als: ‘Oekraïne is geen verdragsland’. Omdat de wettelijke WIA-uitkering stopt, stoppen wij onze uitkeringen ook. Onze uitkeringen zijn namelijk WIA-volgend.
Zie voor meer informatie: www.nederlandwereldwijd.nl/uitkering-arbeidsongeschiktheid-buitenland