Alleenstaande ouder: waar heb je recht op?

Alle ouders hebben recht op een aantal toeslagen. Ben je alleenstaande ouder? Dan heb je vaak recht op extra toeslagen, regelingen en tegemoetkomingen. We zetten de belangrijkste voor je op een rij.

Een scheiding, overlijden of een bewuste keuze. Om verschillende redenen kun je er als ouder alleen voor staan. En dat is niet altijd even makkelijk. Denk aan de combinatie opvoeding, werken en een huishouden draaiende houden. Maar ook financieel kan het lastig zijn. Want je kunt de kosten voor je kind niet delen. Kijk daarom vooral of je gebruik kunt maken van tegemoetkomingen voor (alleenstaande) ouders.

Kinderbijslag

Alle ouders, alleenstaand of niet, hebben recht op kinderbijslag voor thuiswonende kinderen tot 18 jaar. Dit is een tegemoetkoming van de overheid voor het opvoeden en verzorgen van je kind. Je kunt kinderbijslag aanvragen voor je eigen kinderen. Maar ook voor adoptie-, stief- of pleegkinderen. Je krijgt een bedrag per kwartaal per kind. Hoeveel kinderbijslag je krijgt, hangt af van de leeftijd van het kind. Dus niet je inkomen. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) keert de kinderbijslag uit.

Meer weten of kinderbijslag aanvragen? Ga naar de website van de SVB.

Kindgebonden budget

Kindgebonden budget is een bijdrage van de overheid voor ouders van kinderen tot 18 jaar. Het is een maandelijkse aanvulling op de kinderbijslag. Of en hoeveel kindgebonden budget je krijgt, hangt af van je inkomen, het aantal kinderen en hun leeftijd. Voor kinderen tussen de 12 en 18 jaar ontvang je meer toeslag als tegemoetkoming in de schoolkosten. Als je recht hebt op kindgebonden budget, krijg je meestal bericht van de Belastingdienst Toeslagen. Of maak zelf een proefberekening en vraag kindgebonden budget aan via Mijn toeslagen.

Als alleenstaande ouder kun je soms aanspraak maken op een extra verhoging van het kindgebonden budget. Dit heet 'alleenstaande ouderkop'. De alleenstaande ouderkop is een tegemoetkoming in het levensonderhoud voor alleenstaande ouders. En het is de opvolger van de alleenstaande ouderkorting die inmiddels is afgeschaft. In 2024 is deze extra toeslag voor alleenstaande ouders maximaal € 3.480,- per jaar. Met een proefberekening zie je op welk bedrag jij mag rekenen.

Wanneer ben je alleenstaande ouder?

Volgens de wet ben je alleenstaande ouder als je de volledige zorg hebt voor je kind(eren) én je geen gezamenlijke huishouding voert met een ander. Voor dat laatste geldt een uitzondering als die ander een bloedverwant uit de eerste of tweede graad is met een zorgbehoefte.

Lees op de website van de Belastingdienst meer over het kindgebonden budget.

Kinderopvangtoeslag

Als werkende alleenstaande moeder of vader zul je opvang voor je kind moeten hebben. Veel ouders maken gebruik van de kinderopvang en dat kost geld. Gelukkig is ook hier een tegemoetkoming voor: de kinderopvangtoeslag. Deze toeslag geldt voor kinderopvang, buitenschoolse opvang, de peuterspeelzaal en gastouders die je vindt via een gastouderbureau. De hoogte van de kinderopvangtoeslag hangt onder andere af van je inkomen, het aantal kinderen en de soort opvang. Je betaalt wel altijd een verplichte inkomensafhankelijke eigen bijdrage.

Lees op de website van de Belastingdienst hoe je kinderopvangtoeslag aanvraagt.

Inkomensafhankelijke combinatiekorting

Naast toeslagen heb je als alleenstaande ouder ook recht de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Hiermee krijg je korting op je inkomstenbelasting. Zo kun je werk en de zorg voor je kind beter combineren. Je moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moet je kind jonger zijn dan 12 jaar en staan ingeschreven op jouw adres. Bij co-ouderschap kun je als minstverdienende ouder ook aanspraak maken op de korting. Dan hoeft je kind niet op jouw adres staan ingeschreven.

Bekijk de voorwaarden voor de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Je vraagt de inkomensafhankelijke combinatiekorting aan via de Belastingdienst.

Vrijstelling arbeidsplicht

Heb je als alleenstaande ouder een bijstandsuitkering? Dan kun je onder bepaalde voorwaarden een vrijstelling van arbeidsplicht aanvragen als je zorg draagt voor één of meerdere kinderen onder de vijf jaar. Dit betekent dat je geen baan hoeft te accepteren, moet solliciteren of een tegenprestatie moet leveren. Zo kun je de volledige zorg voor je kind op je nemen. Bij je gemeente vind je meer informatie en vraag je de vrijstelling aan.

Tegemoetkomingen voor studerende alleenstaande ouders

Ben je een alleenstaande vader of moeder die studeert? Ook dan heb je recht op een aantal tegemoetkomingen. Als je jonger bent dan 30 jaar, kun je bij DUO een eenoudertoeslag aanvragen. Ga naar de website van DUO voor meer informatie en het aanvragen van de eenoudertoeslag.

Als studerende ouder heb je ook recht op kinderopvangtoeslag. Hierbij gelden dezelfde regels als voor werkende ouders.

Aanvullende ondersteuning via fondsen

Als je (als alleenstaande ouder) minder te besteden hebt, kun je ook aanvullende ondersteuning krijgen vanuit fondsen. Vaak gebeurt dit via bijvoorbeeld een jeugdhulpverlener, schuldhulpverlener of sociaal wijkteam. Je kunt bijvoorbeeld hulp krijgen bij:

• het betalen van contributie bij sportclubs;
• grote en kleine dingen zodat je kind gewoon mee kan doen, denk aan een fiets, warme winterjas of cadeautje met Sinterklaas;
• het opvangen van schoolkosten van je kind, denk aan de ouderbijdrage, een schoolkamp of computer.

Kinderalimentatie na scheiding

Ben je gescheiden? En zorg je helemaal of voor het grootste deel voor de kinderen? Dan heb je vaak recht op kinderalimentatie van de minst-verzorgende ouder. De rechter bepaalt of je alimentatie krijgt of juist moet betalen. De hoogte van het bedrag spreek je onderling af met je ex-partner.

Pleegvergoeding

Ben je alleenstaande pleegouder? Dan heb je misschien recht op pleegvergoeding. Deze vergoeding regel je via de organisatie die het kind heeft geplaatst. Als je deze vergoeding krijgt, ontvang je geen kinderbijslag meer voor het pleegkind.