Schenken: iemand financieel ondersteunen bij verandering

Je kind staat op het punt het huis uit te gaan. Je zus is van plan een eigen bedrijf te beginnen. Grote veranderingen, die vaak veel geld kosten. Jij wilt hen supporten door een schenking te doen. Je kunt natuurlijk gewoon een bedrag overmaken. Maar wist je dat er ook andere vormen van schenken bestaan? Dat er fiscale regels en vrijstellingen bestaan? Of dat je voorwaarden kunt verbinden aan je schenking? Wij supporten jou door je goed te informeren over de mogelijkheden.

Jaarlijks mag je een bedrag belastingvrij schenken. Hoeveel dat is, hangt onder andere af van de ontvanger en waaraan het geld wordt uitgegeven. Voordat je een schenking doet, is het verstandig rekening te houden met een aantal fiscale regels en vrijstellingen. Welke dat zijn, lees je in ons artikel over belastingregels rondom schenken. Daarnaast is het verstandig na te denken over de verschillende schenkingsvormen en -voorwaarden.

Schenkingsvormen

1. Contant schenken

De term ‘contant’ is wat misleidend: het suggereert dat deze schenkingsvorm alleen gaat over cash geld schenken. Maar ook het overmaken van een geldbedrag op de rekening van de ontvanger valt onder contant schenken. Contant schenken doe je dus zowel met cash geld als met giraal geld, oftewel: geld dat op een bankrekening staat.

Zodra de schenking boven de normale schenkingsvrijstellingen uitkomt, betaalt de ontvanger schenkbelasting. Hoe dat zit met cash geld? Ook daar betaalt de ontvanger belasting over, zodra het bedrag hoger is dan de vrijstellingen.

Een contante schenking hoef je niet vast te leggen in een notariële of onderhandse akte. Toch kan het verstandig zijn. Je voorkomt namelijk misverstanden achteraf. Afspraken staan zwart op wit en zijn bekend voor beide partijen.

2. Schenken op papier

Naast contant schenken kun je schenken op papier. Vooral ouders gebruiken de papieren schenking om vermogen op hun kinderen over te dragen. Deze schenking staat ook wel bekend als de ‘schuldigerkenning uit vrijgevigheid’. Hoe dat zit?

Een reden voor een papieren schenking kan zijn dat je het geld nu nog niet kan missen, of omdat het momenteel nog in je huis zit. Een schenking op papier zorgt ervoor dat het vermogen dat je achterlaat na je overlijden minder hoog is. En je nabestaanden dus minder erfbelasting hoeven betalen. In het laatste geval is het wel van belang dat:

• je de schenking bij een notaris vastlegt;
• je ieder jaar minstens 6% rente over het geschonken bedrag betaalt aan de ontvanger. De schenking op papier is namelijk een schuld.

Waarom een papieren schenking nog meer voordelig kan zijn? Je verlaagt zo je box 3-vermogen, doordat je een schuld hebt. Je moet uitgaan van de waarde van de schuld op 1 januari. De ontvanger, bijvoorbeeld je kind, moet de vordering opgeven in box 3 als hij of zij aangifte inkomstenbelasting doet. Het bedrag moet ingevuld worden bij ‘uitgeleend geld en andere vorderingen’. Let op: de ontvanger krijgt mogelijk te maken met kortingen op bijstandsuitkeringen. Ook kan een schenking op papier betekenen dat bepaalde toeslagen vervallen.

De aangifte inkomstenbelasting vind je op de website van de Belastingdienst.

3. Schenken onder bewind

Stel, je bent grootouder en wilt je kleinkinderen straks financieel op weg helpen. Maar je wilt wel zeker weten dat ze het geld ook goed gebruiken. Dat ze het bijvoorbeeld uitgeven aan studie(materiaal) en niet aan dure vakanties of kleding. Met schenken onder bewind oefen je zelf invloed uit op de bestemming van je geld. Het is ook mogelijk iemand anders van boven de 18 jaar oud hiervoor aan te stellen, zoals je kinderen.

Als je het geld zelf beheert, bespreek je met je kleinkind waar hij of zij het geld aan uitgeeft. Ben je het er niet mee eens? Jouw stem is doorslaggevend. Je bepaalt zelf hoe lang je de controle over het geld houdt. Misschien heb je al snel door dat je kleinkind goed met geld kan omgaan. Je kunt ook een eindleeftijd hanteren: 18 of 25 jaar bijvoorbeeld. Vinden je kleinkinderen dat het bewind wel heel lang duurt? Ze kunnen bij de rechter bezwaar maken, mits ze 18 zijn en het bewind al vijf jaar duurt.

Een schenking onder bewind moet je vastleggen in een schenkingsovereenkomst. Regel dit voordat je schenkt, want als je het bedrag eenmaal geschonken hebt, kun je daarna niet alsnog onder bewind zetten. Een notariële akte is niet verplicht.

Voorwaarden die je kunt stellen

Aan een schenking kun je voorwaarden meegeven. Bijvoorbeeld dat de ontvanger het geld alleen mag uitgeven aan een woning of studie, of pas vanaf een bepaalde leeftijd mag beslissen waar hij het geld voor gebruikt. Daarnaast zijn er nog twee voorwaarden.

1. Uitsluitingsclausule

Is je kind in gemeenschap van goederen getrouwd? Dan is de schenking ook voor de partner van je kind. In het geval dat je kind gaat scheiden, wordt de schenking verdeeld tussen je kind en je (voormalige) schoondochter- of zoon. Heb je dat liever niet? Dan kun je voor een uitsluitingsclausule kiezen. Het woord zegt het al: hiermee stel je vast dat je kind de schenking niet hoeft te delen met de ex-partner. Het geld valt niet binnen de gemeenschap van goederen.

Sinds 1 januari 2018 trouwt je kind niet meer in algehele gemeenschap van goederen maar in beperkte gemeenschap van goederen. Schenkingen en erfenissen vallen niet meer automatisch in de wettelijke huwelijksgemeenschap, maar zijn van je kind persoonlijk. Een uitsluitingsclausule is dus niet nodig.

Bij het doen van een schenking moet een uitsluitingsclausule vermeld zijn. Maak je bijvoorbeeld een bedrag over op de rekening van je kind, dan moet je bij de overboeking omschrijven: onder uitsluitingsclausule. Door het vast te leggen voorkom je ook dat een ex-partner van je kind bijvoorbeeld aangeeft niet af te weten van de clausule.

2. Herroepelijke schenking

Stel dat je nu een schenking doet en er later achter komt dat je het geld toch nodig hebt. Of je krijgt een conflict met de ontvanger, hij of zij overlijdt eerder dan jij of gebruikt het geld voor onverstandige doeleinden. Voordat je een schenking doet, kun je voor een herroepelijke schenking kiezen. Dat betekent dat je de schenking terug kunt draaien, als het geld op dat moment nog niet opgemaakt is door de ontvanger. Een herroepelijke schenking leg je van tevoren vast in een schenkingsovereenkomst. De reden waarom je de schenking eventueel terug zou willen draaien in de toekomst, hoef je hierin niet expliciet te vermelden.

Welke schenkingsvorm spreekt jou het meeste aan? En is het in jouw geval verstandig nog een voorwaarde toe te voegen aan de schenkingsovereenkomst? Zodra je dat besloten hebt, kun je een schenking doen. Let wel op deze belastingregels. Ben je van plan in de toekomst pas een schenking te doen? Begin dan nu alvast met sparen bij Nationale-Nederlanden. Je kunt ook beleggen voor je (klein)kind, bijvoorbeeld met het oog op een latere studie. Ontdek hoe je begint met beleggen voor de toekomst van je kind. Wees je er wel van bewust dat beleggen kosten en risico’s met zich meebrengt.